Firma doradcza JLL przedstawia wstępne szacunki dla rynku inwestycyjnego w Polsce w segmencie nieruchomości komercyjnych za 2016 r. (dane z dnia 21.12.2016)

Tomasz Puch, Dyrektor Działu Rynków Kapitałowych Nieruchomości Biurowych i Magazynowych JLL w Polsce, informuje: „Wartość transakcji inwestycyjnych zrealizowanych na rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce w okresie pomiędzy 1 stycznia a 21 grudnia 2016 r. wyniosła 4,136 mld euro. Prym wiódł rynek handlowy, który osiągnął wynik 1,952 mld euro. Za nim uplasował się sektor biurowy – 1,708 mld euro oraz magazynowy – 476 mln euro”.

W 2016 r. wartość transakcji inwestycyjnych na rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce ma szansę sięgnąć łącznie blisko 4,4 mld euro.

„Wartość tegorocznych transakcji inwestycyjnych na rynku nieruchomości w Polsce już teraz przekroczyła wynik z 2015 r., i tym samym stanowi drugi najlepszy wynik w historii, niższy jedynie od rekordowego rezultatu 5 mld euro z 2006 r.”, dodaje Tomasz Puch.

Wśród największych transakcji inwestycyjnych tego roku znalazły się m. in.: sprzedaż pakietu 75% udziałów w wartej ok. 1,2 mld euro platformie nieruchomościowej Echo w Polsce przez Griffin, Pimco oraz Oaktree funduszowi Redefine, sprzedaż Bonarka City Center w Krakowie (361 mln euro) przez TriGranit (TPG) do Rockcastle, kupno Gdański Business Center A&B w Warszawie (186 mln euro) przez Savills Investment Management od HB Reavis, sprzedaż centrów handlowych Focus w Piotrkowie Trybunalskim i Zielonej Górze (161 mln euro) przez Aviva Polish Retail Fund do Rockcastle oraz sprzedaż Galerii Warmińskiej (150 mln euro) przez Galeria Warmińska Sp. z o.o. Sp. k do Rockcastle.

Anna Wysocka, Dyrektor Działu Wynajmu Powierzchni Handlowych, JLL, komentuje: „ Rok 2016 odznaczał się dużą aktywnością na rynku nieruchomości handlowych – zarówno ze strony deweloperów, jak i najemców. Oddało się przeszło 336 000 mkw. nowej powierzchni w ramach tylko centrów handlowych. Co jest istotne, na rynku zadebiutował też szereg nowych marek, z czego warto wspomnieć m.in. o Forever 21, & Other Stories czy Uterque. W ostatnim czasie swoją decyzję o wejściu do Polski ogłosiła brytyjska sieć z zabawkami – Hamleys, która zadebiutuje w 2017 r. w Galerii Północnej. Pokazuje to potencjał polskiego rynku, zainteresowanie międzynarodowych marek, jak również wzbogaca jakość oferty centrów handlowych. Polski rynek handlowy pozostaje w dobrej kondycji i jest pozytywnie odbierany przez inwestorów, deweloperów i najemców”.

Najwięcej nowych marek otworzyło swoje sklepy w warszawskiej Galerii Mokotów (Skechers, Lego Store, Uterque, & Other Stories, Le Creuset, Dior kosmetyki). Trzy nowe marki zagościły w łódzkiej Manufakturze (Forever 21, U.S. Polo Assn. i Steve Madden), a pojedyncze umowy podpisano w warszawskich obiektach: Arkadii (Converse), Placu Unii City Shopping (Navigare), Hali Koszyki (L’Erbolario), przy ulicy Pięknej 28/34 (Elena Miro). Nowe sklepy otworzyły się także w poznańskim Starym Browarze (Al Rifai) oraz Plazie (Tezenis), katowickiej Silesia City Center (Max&Co) oraz w Galerii HIT Nowy Dwór Mazowiecki (Maxi Bazar). W tym samym czasie z Polski wycofały się: American Eagle, Mothercare, Celio, Brice, Burberry, Devred 1902, Dairy Queen, Kari, a decyzję o wyjściu podjęła sieć Marks&Spencer.

Łącznie do użytku oddano w Polsce ponad 463 000 mkw. GLA powierzchni handlowej, z czego ponad 336 000 mkw. stanowiły centra handlowe, 28 000 mkw. parki handlowe, 94 000 mkw. wolnostojące obiekty wielkopowierzchniowe, a 5 300 centra wyprzedażowe. Do największych oddanych w 2016 r. projektów handlowych należy Posnania w Poznaniu (99 000 mkw.), Metropolia w Gdańsku (34 300 mkw.), Galeria Navigator w Mielcu (25 400 mkw.), Galeria Wołomin w Wołominie (25 000 mkw.) i Galeria Glogovia w Głogowie (21 000 mkw.).

W zaawansowanej fazie realizacji znajduje się kilka dużych inwestycji w tym: Galeria Północna (64 000 mkw.) w Warszawie, Wroclavia (64 000 mkw.) w stolicy województwa dolnośląskiego, Forum Gdańsk (62 000 mkw.) w Trójmieście, Galeria Libero (42 000 mkw.) w Katowicach i Serenada (41 300 mkw.) w Krakowie. Według szacunków JLL, w 2017 roku na rynek może trafić blisko 400 000 mkw. nowoczesnej powierzchni handlowej w ramach centrów handlowych. Polski rynek nadal skutecznie przyciąga nowych najemców, a zasoby nowoczesnej przestrzeni handlowej w naszym kraju ulegną wkrótce kolejnemu poszerzeniu.

W Lublinie działa obecnie 60 centrów outsourcingowych, zatrudniających niemal 7000 osób. Siłą Lublina jest kapitał ludzki – na 9 uczelniach studiuje tu ok. 68 tysięcy osób, co stanowi 6% wszystkich studiujących w Polsce. Miasto nazywane przez ekspertów wschodzącą gwiazdą sektora nowoczesnych usług dla biznesu będzie w styczniu gospodarzem międzynarodowej konferencji The BSS Forum.

Dostępność pracowników, zarówno w odniesieniu do ich liczby, kompetencji, umiejętności oraz kosztów to jeden z najistotniejszych czynników dla inwestorów podejmujących decyzję o wyborze lokalizacji dla centrów operacyjnych. Na lubelskich uczelniach licznie reprezentowane są kierunki realizujące zapotrzebowanie branży BSS na pracowników: filologie języków obcych studiuje łącznie 3,7 tys. osób, ekonomię 2 tys., finanse i rachunkowość 2 tys., a kierunki informatyczne 3 tys. osób, co daje łączną liczbę około 11 tys. wykwalifikowanych, potencjalnych pracowników. Rokrocznie mury uczelni opuszcza blisko 20 tys. absolwentów, co stawia miasto w pozycji jednego z krajowych liderów liczby studentów w relacji do liczby mieszkańców.

W badaniu zrealizowanym przez Fundację Pro Progressio na Centrach Obsługi Inwestora dwunastu polskich miast aż 92% ankietowanych określiło podaż kadry jako „zdecydowanie istotny” czynnik przy wyborze destynacji biznesowej. Lokalizacje, które nie dysponują zasobami ludzkimi nie zdobędą inwestycji BSS, nawet jeśli zaoferują najlepsze budynki biurowe czy pomoc finansową. Właśnie dlatego Lublin wzbudza coraz większe zainteresowanie inwestorów polskich i zagranicznych. Dodatkowo cechą wyróżniającą pracowników z miast, takich jak Lublin, jest większa stabilność i mniejsza rotacja w zatrudnieniu – mówi Wiktor Doktór, prezes Fundacji Pro Progressio.

Gotowi na inwestycje

Oprócz zasobów kadrowych o sile Lublina stanowi również położenie w sąsiedztwie wschodniej granicy UE, dzięki czemu nazywany bywa „Bramą Unii Europejskiej na Wschód”. Miasto przygotowało dla inwestorów atrakcyjne tereny w Specjalnej Strefie Ekonomicznej Podstrefa Lublin przy wybudowanej drodze ekspresowej S-17 (Warszawa-Hrebenne) i w odległości zaledwie 10 km od Portu Lotniczego Lublin. Powierzchnia biurowa klasy A w mieście wynosi ponad 25 tysięcy m² , a kolejne 81 tysięcy jest obecnie w budowie. Łącznie w Lublinie znajduje się ponad 147 000 m² nowoczesnej powierzchni biurowej oraz ponad 111 000 m² nowoczesnej powierzchni magazynowej.

Warto zauważyć, że regionalne lokalizacje biznesowe, takie jak Lublin, coraz częściej oferują inwestorom infrastrukturę zbliżoną do tej, w większych ośrodkach, przy jednoczesnych kosztach operacyjnych oraz zatrudnienia niższych nawet o 20-30% – mówi prezes Fundacji Pro Progressio – Władze miast rozumieją również konieczność i potrzebę podejmowania działań w zakresie promocji gospodarczej i wychodzenia inwestorom naprzeciw. W ramach Klubu Pro Progressio wspieramy komunikacyjnie m.in. Lublin, Szczecin, Bydgoszcz, Poznań, Łódź, Kielce, Opole, Rzeszów i Częstochowę.

Międzynarodowi eksperci w Lublinie

31 stycznia Lublin będzie gospodarzem międzynarodowej konferencji The BSS Forum oraz gali Outsourcing Stars. Wydarzenie zgromadzi 300 gości reprezentujących polskie i zagraniczne przedsiębiorstwa oraz instytucje sektora publicznego i ma na celu omówienie bieżących trendów, wyzwań oraz szans stojących przed firmami świadczącymi usługi dla biznesu. Wśród prelegentów znajdują się reprezentanci krajowych i międzynarodowych organizacji outsourcingowych: IAOP (Stany Zjednoczone), ASPIRE (Polska), Deutscher Outsourcing Verband (Niemcy), Lviv IT Cluster (Ukraina), NNC Services (Rumunia), Global Sourcing Association (Wielka Brytania). W 2017 roku Lublin obchodzi swoje 700-lecie, a styczniowe wydarzenie zainauguruje obchody jubileuszu w wymiarze biznesowym.

Jak mówi Wiktor Doktór, wybór Lublina jest nieprzypadkowy – Lokalizacja ta jest idealnym przykładem tego, jak polskie miasta regionalne doskonale rozumieją potrzeby sektora BSS i dostosowują swoją ofertę, a zarazem otoczenie inwestycyjne celem tworzenia nowych miejsc pracy w sektorze nowoczenych usług dla biznesu. The BSS Forum i Gala Outsourcing Stars, mają także na celu pokazanie międzynarodowym inwestorom z branż BPO, SSC i R&D, jakie zalety niesie za sobą otwieranie centrów operacyjnych w miastach regionalnych, w których już dziś możemy spotkac wiele projektów realizowanych w obszarze finansów, księgowości, obsługi kadr, IT, czy Call Contact Center. Co więcej – Lublin, to jedna z tych polskich lokalizacji, gdzie możemy zauważyć realną współpracę w ramach tzw. złotego trójkąta, czyli samorządu, uczelni i świata biznesu – a to ma bardzo dobry wpływ na rozwój sektora BSS.

informacja prasowa Pro Progressio

Jarosław Zagórski, Dyrektor Handlowy i Rozwoju Ghelamco Poland:

Przed nami rok ogromnych wyzwań. Dla Ghelmco upłynie on pod znakiem miastotwórczości i innowacyjności – dwóch sztandarowych idei, których jesteśmy prekursorami i które znajdą swoje odzwierciedlenie w zaplanowanych przez nas projektach. Będzie to wymagający rok również dla całej branży nieruchomości, która w dość trudnym otoczeniu rynkowym będzie musiała zmierzyć się z nowymi trendami w budownictwie komercyjnym.

Deweloperzy zapatrzeni w PKB

W nadchodzącym 2017 r. niepokojące dla całego rynku, nie tylko w sektorze nieruchomości, mogą być wskaźniki makroekonomiczne. W związku z utrzymującą się niepewnością na globalnych rynkach, również na naszym podwórku odczuwać będziemy konsekwencje nieprzewidzianych wydarzeń za granicą. Przede wszystkim jednak niepokojące będą dla Polski spadki PKB, jak ten zanotowany w trzecim kwartale 2016 r. Dziś wciąż nie wiemy, czy mamy do czynienia z chwilowym wahnięciem, czy wchodzimy w stały trend. Wiadomo jednak, że złą wiadomością dla całego rynku będzie utrzymujący się odczyt PKB na poziomie poniżej 3 proc. Przyniesie on zapewne spadek konsumpcji, a także obniżenie otwartości przedsiębiorców na inwestycje i rozwój biznesu, co będzie miało bezpośrednie przełożenie na sytuację polskich deweloperów.

Brexit a sprawa polska

Ogromne znaczenie dla rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce, będzie miał Brexit, głównie w krótkim i średnim horyzoncie czasowym. Jednak wbrew pozorom, może mieć on pozytywne skutki. Już teraz widzimy, że instytucje finansowe wykorzystują Brexit jako wymówkę do wyprowadzenia się z londyńskiego City, które jest po prostu drogie. Przed referendum taka decyzja była w pewien sposób niepolityczna, a przecież wiele firm już kilka lat temu dostrzegło duże korzyści płynące z lokacji biura chociażby w Polsce. Okazuje się bowiem, że kwalifikacje pracowników w sektorze finansowym w Polsce są często porównywalne, a nawet wyższe niż w londyńskim City, koszt nieruchomości w Warszawie to 1/3 kosztów w Londynie, a koszty pracy są o połowę niższe. Widzimy to po ilości zapytań od banków i instytucji finansowych, które przyglądają się Warszawie w poszukiwaniu potencjalnej siedziby dla swoich operacji.

Warszawa (niemal) niewzruszona

O warszawski rynek nieruchomości jestem spokojny, o ile PKB utrzyma się na poziomie pomiędzy 3 a 3,5 proc. Będziemy mogli wówczas liczyć na zdrowy popyt na powierzchnie biurowe, a podaż z pewnością się do niego dostosuje. Oczywiście rośnie współczynnik powierzchni niewynajętej, ale warto zwrócić uwagę na jego strukturę. Budynki, które mają duże kłopoty, najczęściej wymagają repozycjonowania na rynku. Są to zazwyczaj inwestycje, które na skutek dynamicznego rozwoju infrastruktury w mieście nagle znalazły się w gorszej lokalizacji. Warszawa ma bowiem to do siebie, że dynamicznie zmienia się znaczenie poszczególnych lokalizacji. Z uwagi na budowę metra czy obwodnicy, jedne lokalizacje w krótkim czasie zyskują na znaczeniu – jak Wola. Inne – jak Mokotów – niestety tracą. W przypadku tego ostatniego, właściciele budynków muszą się dziś zastanawiać, jak je zrepozycjonować, by utrzymać w nich najemców.

Co ważne, obserwujemy również wyraźny trend skrócenia cyklu życia budynków z 30 nawet do 10 lat. Nowe inwestycje, w tej chwili oddawane do użytku, wynajmują się w bardzo stabilny sposób. Pustostany dotyczą natomiast głównie starszych, ponad 10-letnich budynków. Stały się one ofiarą szybkich przeobrażeń na rynku nieruchomości. I dzieli je z nowym budownictwem przepaść technologiczna. Najemcy chętnie przechodzą do nowych budynków, bo wiedzą, że są one znacznie nowocześniejsze i pełne technologicznych gadżetów.

Rynek pracownika

Bardzo ważnym trendem dla deweloperów stała się również zmiana dotycząca rynku pracy. Dziś bowiem posiadanie atrakcyjnej siedziby – zarówno pod względem lokalizacji, jak i otoczenia, jest bardzo ważnym elementem dla działów HR w firmach. To element gry o najlepszych pracowników. A zarazem powód, dla którego firmy są skłonne przechodzić do nowszych budynków.

 Wygra ten, kto wyprzedzi trend

 Jak ogłosiliśmy niedawno, rozpoczęliśmy budowę kolejnej inwestycji – The Warsaw HUB. Będzie to największe dotychczasowe przedsięwzięcie Ghelamco w Polsce, a jednocześnie najbardziej nowoczesna inwestycja na naszym rynku, wyznaczająca zupełnie nowe trendy w budownictwie komercyjnym. Spotykamy się z pytaniami o przyszłość tego projektu kontekście tzw. nadpodaży powierzchni biurowej w Warszawie. Jednak rozpoczynając przedsięwzięcie o takiej skali w dobrych warunkach rynkowych nigdy nie wiemy, w jakich warunkach rynkowych będziemy taki projekt kończyć. My skupiamy się więc na jakości produktu i wyjątkowej wartości dodanej dla najemców, a nie na kwestiach, które pozostają nieprzewidywalne.

Decydując się na jedyny w swoim rodzaju The Warsaw HUB postanowiliśmy zdobyć przewagę konkurencyjną wyznaczając nowy sposób myślenia o nieruchomościach komercyjnych. Stworzymy kompleks łączący w sobie wszystko, czego nowoczesna korporacja, start-up czy scale-up potrzebują do efektywnego rozwoju – przestrzeń biurową, centrum konferencyjne, MeetDistrict – unikatowy format przestrzeni coworkingowej, a także hotele, sklepy, centrum sportu. Pracownik znajdzie więc w naszym kompleksie wszystko, co będzie mu potrzebne do komfortowej pracy, doskonale skomunikowane z resztą miasta.  Nowoczesność podejścia Ghelamco widoczna będzie również w unikatowym połączeniu biznesu z najnowszymi technologiami, jakie zaoferuje The Warsaw HUB. Znajdzie się tu bowiem The Heart Warsaw – centrum współpracy korporacji i startupów. Jest to pierwszy w Polsce przykład zaangażowania się dewelopera działającego w obszarze nieruchomości w rozwój biznesu opartego o nowe idee i technologie.

The Warsaw HUB będzie również doskonałym przykładem miastotwórczości. Po Warsaw Spire i placu Europejskim zagospodarujemy kolejne martwe dotychczas przestrzenie Ronda Daszyńskiego, oferując w zamian użyteczną i przyjazną tkankę miejską. Wzmocnimy pozycję tej okolicy, jako nowego biznesowego centrum Warszawy. Innowacyjność i miastotwórczość będą więc ideami, które zdominują nasze działania w 2017 r. i pozwolą Ghelamco na utrzymanie wysokiej konkurencyjności na trudnym, jakby nie było, rynku.

Według badania KPMG Polska jest nadal najbardziej atrakcyjnym rynkiem do inwestowania w nieruchomości w Europie Środkowo-Wschodniej. W 2016 popularnością cieszyły się zarówno małe mieszkania w centrach miast, jak i domy i bliźniaki na obrzeżach miast. Już w 2015 roku około 15% kupionych nieruchomości było przeznaczonych pod wynajem, a w bieżącym roku ta liczba wzrosła.

Niezmiennie w 2016 roku Polacy chętnie kupowali mieszkania jedno- i dwupokojowe, blisko centrum. W Warszawie tradycyjną popularnością cieszyły się nieruchomości z dobrym dojazdem do Śródmieścia i Mokotowa. Przy lokalizacjach w ścisłym centrum, niektórzy rezygnują nawet z długoterminowego wynajmu i decydują się na krótkoterminowy, skierowany często do obcokrajowców, np. poprzez portale Airbnb czy Wimdu.

Wynajem oznacza jednak sporo pracy i poświęcenia czasu, dlatego część osób zamiast kupować kilka mieszkań w centrum woli kupić duży dom poza miastem i wynająć go na dłuższy czas jednej rodzinie. Rosnąca liczba takich zakupów inwestycyjnych, świadczy o tym, że nieruchomości to stale jedna z najpewniejszych i najbezpieczniejszych form inwestowania pieniędzy, obok funduszy inwestycyjnych i złota, a niskie stopy procentowe nie zachęcają do trzymania pieniędzy w bankach.

– Domy wynajmowane są zwykle przez rodziny, dzięki temu jest spokojnie, a kontrakty są długoterminowe. Wynajem małych mieszkań w centrum to częsta rotacja lokatorów, a u nas na osiedlu Konstancja niektórzy w wynajmowanych domach mieszkają kilka lat, a za wynajem płacą regularnie i to nawet kilkanaście tysięcy złotych. Osiedle Konstancja, m.in. ze względu na bliskość American School of Warsaw, cieszy się ogromnym zainteresowaniem wśród ludzi świata biznesu i polityki, którzy przyjeżdżają do Polski wraz z rodzinami na kilkuletnie kontrakty. Inwestycja w dobra luksusowe to jednoczesne uniezależnienie się od koniunktury. W czasie kryzysu w 2008 roku najbardziej stratny był rynek nieruchomości popularnych, a my stale mieliśmy klientów, ponieważ grupa konsumentów, do których skierowane są luksusowe nieruchomości zawsze będzie istniała, niezależnie od sytuacji na rynku – tłumaczy Marta Dziudzi, specjalistka do spraw sprzedaży osiedla Konstancja (GTC Konstancja Sp. z o.o.).

Z badania Property Lending Barometer 2016 przeprowadzonego przez KPMG wynika, że Polska jest wciąż atrakcyjnym i perspektywicznym rynkiem dla inwestorów w sektorze nieruchomości. Z analizy firmy audytorsko-doradczej wynika, że Polska to najpopularniejszy cel inwestycji w Europie Środkowo-Wschodniej – inwestorzy lokują u nas ponad 40% całkowitej wartości transakcji. Polski rynek nieruchomości nadal jest postrzegany jako stabilny i bezpieczny dla inwestycji.

informacja prasowa GTC

Sektor centrów wyprzedażowych w Europie wkroczył w fazę dojrzałą. Świadczą o tym dwie transakcje sprzedaży zawarte jednocześnie przez fundusz IRUS European Retail Property Fund. Takie wnioski wyciągają eksperci Cushman and Wakefield.

Przedmiotem sprzedaży było 10 centrów za kwotę 1,28 mld euro. Była to także największa transakcja na europejskim rynku nieruchomości handlowych w 2016 roku.

Właścicielem i zarządcą funduszu IRUS, jednego z największych paneuropejskich funduszy inwestycyjnych reprezentujących kapitał prywatny na rynku nieruchomości i posiadającego łącznie 11 centrów wyprzedażowych, jest Grupa NEINVER.

Według danych firmy Cushman & Wakefield była to nie tylko jedna z największych transakcji we wszystkich sektorach nieruchomości bieżącego roku, lecz także w ciągu jednego dnia przekroczyła pod względem wartości łączny wolumen transakcji inwestycyjnych w segmencie centrów outletowych za cały 2015 r. Transakcje zostały uzgodnione w warunkach bezprecedensowego popytu wśród inwestorów na tego typu obiekty handlowe, które w ostatnich latach odnotowują fenomenalne wyniki.

– Rynek centrów wyprzedażowych w Polsce podąża za trendami obserwowanymi w całej Europie zarówno pod względem coraz lepszych wyników, jak i kompresji stóp kapitalizacji. Obiekty prowadzone przez profesjonalnych operatorów stały się atrakcyjnym produktem inwestycyjnym i cieszą się dużym zainteresowaniem inwestorów, w tym reprezentujących kapitał core  – mówi Paweł Partyka, Associate, Dział Rynków Kapitałowych w firmie Cushman & Wakefield.

Z badań firmy Cushman & Wakefield wynika, że w ostatnich pięciu latach zasoby powierzchni w centrach outletowych rosły w tempie 6,4% rocznie – prawie dwukrotnie szybciej niż w tradycyjnych centrach handlowych.

– Centra wyprzedażowe w Polsce, od chwili debiutu tego formatu na rynku, zyskały ogromną popularność wśród klientów. Polscy konsumenci cenią sobie jakość oferty, ale pomimo stale rosnącej zasobności portfeli, nadal są bardzo wrażliwi na czynnik „ceny”. Zwłaszcza w ciągu ostatnich 3-5 lat wzrosty obrotów i odwiedzalności centów wyprzedażowych potwierdzają ich wzrastającą popularność-  powiedziała, Patrycja Dzikowska, Associate Director w Dziale Doradztwa i Analiz Rynkowych Cushman & Wakefield.