Podatek od wynagrodzenia podstawowego i świadczeń pozapłacowych rozlicza każdego miesiąca zakład pracy jako płatnik. Zwolnione z PIT są tylko niektóre rodzaje wypłat o charakterze socjalnym.
Katalog przychodów pracowniczych podlegających opodatkowaniu PIT jest bardzo szeroki i obejmuje wiele różnego rodzaju wypłat pieniężnych i rzeczowych, jakie pracownicy otrzymują w związku z wykonywaną przez siebie pracą najemną. Ustawa o PIT zawiera definicję pracownika. Są to osoby, które świadczą pracę najemną na podstawie stosunku pracy oraz tzw. stosunków pokrewnych – spółdzielczego stosunku pracy, stosunku służbowego lub stosunku pracy nakładczej. Stosunek pracy jest uregulowany w kodeksie pracy. Z kolei spółdzielczy stosunek pracy jest uregulowany w ustawie z 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 188, poz. 1848). Stosunki służbowe dotyczą przede wszystkim pracowników służb mundurowych, w przypadku których zasady wynagradzania określają poszczególne ustawy. Przychody ze stosunków pracy lub stosunków pokrewnych stanowią odrębne źródło przychodów i podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych (tj. według skali podatkowej 18 proc. lub 32 proc.). Zasady opodatkowania właściwe dla tego źródła nie obejmują osób świadczących pracę na podstawie umowy-zlecenia czy umowy o dzieło.
Przychodami ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty. W szczególności są to:
• wynagrodzenia zasadnicze,
• wynagrodzenia za godziny nadliczbowe,
• różnego rodzaju dodatki, nagrody,
• ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona.
Oprócz tego do przychodów ze stosunku pracy zalicza się również świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika oraz wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.