Biura Malta Office Park z certyfikatem BREEAM In – Use

Malta_Office_ParkKompleks biurowy Malta Office Park zrealizowany przez Echo Investment w Poznaniu otrzymał certyfikaty BREEAM In-Use z oceną „Very Good”.

Pierwszy to Asset (charakteryzuje m.in. efektywność energetyczną, materiały, lokalizację, transport, drugi to Building Management (ocenia zarządzanie budynkiem, relacje z najemcami, zużycie mediów, gospodarkę odpadami). W obu przypadkach poznański kompleks biurowy uzyskał oceny „Very Good” (z wynikiem odpowiednio 62,11 i 61,25 proc.).

W portfolio spółki Echo Investment znajdują się 23 budynki, które posiadają certyfikaty BREEAM – sześć budynków Malta Office Park, Nobilis Business House, trzy budynki Opolska Business Park, Tryton Business House, West Gate, Q22, dwa budynki Parku Rozwoju w Warszawie, Aquarius Business House we Wrocławiu, I i II etap A4 Business Park w Katowicach, Oxygen w Szczecinie (2 certyfikaty BREEAM In-Use: Building Management oraz Asset Rating), a także inwestycje handlowe – Galeria Amber w Kaliszu, CHR Galaxy w Szczecinie, Galeria Olimpia w Bełchatowie i Galeria Echo w Kielcach.

 

Nie tylko Mordor – czyli dzielnice biurowe naszych miast

mmTzw. Mordor przy ulicy Domaniewskiej w Warszawie to chyba najbardziej znane biurowe zagłębie Polski. Podobne, choć oczywiście mniejsze, dzielnice biznesowe spotykamy jednak również i w innych miastach regionalnych. Tzw. polskie city rosną jak na drożdżach.

Poza stolicą, dominującym rynkiem biurowym (z zasobami przekraczającymi 630 tys. mkw.) jest Kraków. Tzw. dzielnica biznesu rośnie tu na Bonarce w dzielnicy Podgórze. Rejon ten jeszcze do niedawna kojarzył się mieszkańcom przede wszystkim z dawnymi zakładami chemicznymi, jednak dzięki realizacji projektu Bonarka for Business przy ul. Puszkarskiej zaczęła zmieniać swój charakter. Obecnie jest kojarzona jako krakowskie „city”. Do wiodących inwestycji w tym rejonie należą również m.in. Enterprise Park i Organe Office Park. Wśród innych lokalizacji biurowych w Krakowie wymienić należy m.in. Dębniki z inwestycją Skanski – Kapelanka 42 oraz kompleksem Green Office.

Wrocław to drugi rynek regionalny w kraju i trzeci – wliczając Warszawę. Całkowity zasób nowoczesnych powierzchni biurowych w stolicy Dolnego Śląska to 530 tys. mkw. Obszar biznesu, podobnie jak w przypadku Krakowa (Bonarka) i Warszawy (Wola) wyrasta tu na dawnych obszarach przemysłowych. Mowa o dzielnicy Fabryczna i rejonie ulic Strzegomskiej oraz Robotniczej. Do największych inwestycji należą m.in. kompleks Millenium Tower, Green Towers oraz West Forum Business Center. Wśród nowych realizacji, są też obiekty położone w ścisłym centrum miasta – z nowym dużym kompleksem biurowym Dominikański, zrealizowanym przez firmę Skanska. Nowy biurowiec Echo Investment (West Gate) powstał również przy ul. Lotniczej – w zachodniej części Wrocławia.

Trójmiasto ma obecnie około 400 tysięcy mkw. nowoczesnych biur. Czwarty rynek biurowy kraju, rozwija dzielnicę biznesową głównie w Oliwie i na Przymorzu. Najbardziej reprezentatywna inwestycja to kompleks Olivia Business Centre. Warto wspomnieć również o nowej lokalizacji biznesowej stolicy Pomorza, a mianowicie rejonie wokół portu lotniczego im. Lecha Wałęsy, zwanym roboczo Airport City. Gdańscy urzędnicy i inwestorzy widzą potencjał w tym obszarze, m.in. dzięki uruchomieniu Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. Wśród nowych realizacji są m.in. hotel Hampton by Hilton i biurowiec BCB Business Park.

Ulica_Domaniewska_w_Warszawie

Warszawa – oczywiście dzierży palmę pierwszeństwa i dominuje absolutnie. Całkowity zasób nowoczesnej powierzchni biurowej stolicy wynosi około 4,5 mln mkw. Dzielnice biurowe stolicy mieszczą się w trzech głównych lokalizacjach: Śródmieście, Mokotów oraz Wola. Wśród sztandarowych nieruchomości biurowych na Śródmieściu są m.in. Rondo 1, Warsaw Financial Center i PZU Tower. Do 2016 roku ukończone zostaną m.in. biurowce The Tides, czy Gdański Business Center II. Mokotów ze słynnym już „Mordorem” czyli ulicami Domaniewską I Konstruktorską, gdzie mieści się prawdziwe „zagłębie” biurowców, to kolejna topowa lokalizacja warszawska. Zaletą Mokotowa jest niewątpliwie dobre położenie – między centrum stolicy a Portem Lotniczym im. Fryderyka Chopina. Wola to stosunkowo młoda dzielnica biznesu, ale cechująca się największym przyrostem podaży nowych powierzchni. To tu powstaje m.in. kolejna sztandarowa inwestycja biurowa stolicy, czyli wieżowiec Warsaw Spire.. Ten rejon miasta znacznie zyskał na atrakcyjności inwestycyjnej po uruchomieniu drugiej linii metra. Symptomem tego jest choćby duża podaż nowych inwestycji biurowych przy rondzie Daszyńskiego.

Zalety i wady polskich city:

Zalety:

Koncentracja biurowców i firm na jednym obszarze przynosi wiele korzyści dla zarówno miastu, jak i samym firmom oraz otoczeniu biznesowemu. Miasto korzysta, bo wykorzystywane są luki w zabudowie – puste, jałowe przestrzenie. Często biurowce powstają w dawnych rejonach przemysłowych (Fabryczna we Wrocławiu, Wola w Warszawie). Koncentracja biznesu w jednym miejscu stanowi też istotną zaletę dla samych najemców, zwłaszcza, że niejednokrotnie wśród „sąsiadów” mają firmy, z którymi współpracują. W otoczeniu są również wyższe uczelnie, parki technologiczne, centra badawcze.

Na dzielnicach biznesowych zarabia też handel i usługi. W nowoczesnych biurowcach standardem jest już szeroki pakiet usług i funkcjonalności dla najemców: są więc kantyny, przestrzenie relaksu, obiekty sportowe. Koncentracja placówek biznesu przyciąga też w okolice centra handlowe.

Wady:

W centralnych lokalizacjach biznesowych najczęściej czynsze najmu biur są podwyższone. Największy problem to jednak komunikacja i braki w infrastrukturze. Błyskawiczny rozrost dzielnic biurowych nie współgra często z rozwojem infrastruktury. Na ulicach szczególnie „naładowanych” biurowcami w godzinach szczytu tworzą się duże korki, które stają się utrapieniem mieszkańców i pracowników. Komunikacja miejska jest z kolei często przeładowana. Brak wystarczającej liczby miejsc parkingowych to kolejny mankament. Problemy komunikacyjne w szczególności dotyczą takich lokalizacji, jak choćby warszawska Domaniewska i Konstruktorska czy ulica Strzegomska we Wrocławiu.

Marcin Moneta – WGN / komercja24

Biura: rośnie zainteresowanie rynkami regionalnymi

krzysztof_misiakRozwój rynku biurowego w miastach regionalnych nie traci impetu – uważa Krzysztof Misiak, Partner, Dyrektor Sekcji Miast Regionalnych, Cushman & Wakefield . Najemców i deweloperów przyciągają już nie tylko główne aglomeracje, ale również rynki wschodzące.

W pierwszych trzech kwartałach br. wolumen transakcji na biura  na rynkach regionalnych wyniósł ok. 350 000 mkw. Największą aktywność wykazują najemcy z sektora usług biznesowych (m.in. outsourcing, centra usług wspólnych, IT), stanowiący ok. 80% popytu.

Coraz większą popularnością wśród najemców z sektora BPO cieszą się Szczecin i Lublin, największe tzw. „rynki wschodzące”. Również Rzeszów, Bydgoszcz i Opole zaczynają się wyróżniać na tle pozostałych miast o podobnej wielkości. Są to korzystne lokalizacje m.in. ze względu na różnego rodzaju ulgi ze strony władz.

Wg eksperta w 2016 r. w Krakowie, Trójmieście i Łodzi nastąpi luka podażowa, co może spowodować wzrost liczby transakcji przednajmu na projekty biurowe planowane na 2017 r.

W nadchodzących latach na największych rynkach regionalnych (Wrocław i Kraków) czynsze bazowe w centrum, w tym w najlepszych lokalizacjach będą się stopniowo różnicowały w stosunku do lokalizacji poza centralnych.

Wskaźnik pustostanów w Poznaniu wynosi 18%, co jest jednak spowodowane oddaniem do użytku dużego projektu, kompleksu Business Garden (41 900 mkw.). W przyszłym roku na poznański rynek trafi ponad 25 000 mkw. powierzchni biurowej, głównie za sprawą projektu Maraton, budowanego przez dewelopera Skanska, a wskaźnik pustostanów w stolicy Wielkopolski zmniejszy się do poziomu 15%.

W przypadku Krakowa (3,72% wolnej powierzchni), Łodzi (6,13%) i Trójmiasta (11,31%), wskaźnik powinien się stopniowo zmniejszać ze względu na ograniczoną podaż. W Katowicach (12,25%) oczekiwana jest stabilizacja stopy pustostanów. We Wrocławiu natomiast w związku z wprowadzeniem na rynek nowych projektów spodziewamy się, że wskaźnik powierzchni niewynajętej wzrośnie z obecnego poziomu 8,69% do 10%.

Stopy kapitalizacji na rynkach regionalnych wahają się w przedziale od 6,75% do 8% dla najlepszych aktywów. Najpłynniejsze rynki (np. Kraków i Wrocław) osiągają najlepsze wskaźniki poniżej 7% w przypadku najlepszych produktów. Na takich rynkach jak Łódź i Katowice kształtują się one zwykle powyżej 7,5%.

Według danych Cushman & Wakefield do końca przyszłego roku najwięcej powierzchni biurowej przybędzie w Krakowie 130 000 mkw. We Wrocławiu zostanie oddanych do użytku ok. 95 000 mkw., w Katowicach ok. 45 000 mkw., a w Łodzi ok. 45 000 mkw.. W Poznaniu, podobnie jak w Trójmieście na rynek trafi ok. 20 000 mkw.

Sektor BPO będzie powiększał swoje biura

Arkadiusz Rudzki_SkanskaPonad 70% firm z sektora nowoczesnych usług dla biznesu planuje powiększenie swojego dotychczasowego biura w ciągu najbliższych dwóch lat. Takie wnioski płyną z raportu  „BPO i Centra Usług Wspólnych: Menedżerowie firm zabierają głos w sprawie nieruchomości biurowych”, przygotowanego przez Skanska i JLL pod patronatem ABSL.

 W Polsce działa już ponad 500 centrów usług dla biznesu z kapitałem zagranicznym, zatrudniających ok. 150 000 specjalistów. Do 2020 r. w branży może pracować już nawet 250 000 osób.

Arkadiusz Rudzki, dyrektor ds. wynajmu i zarządzania wartością budynków w Skanska Property Poland, podkreśla: „Firmy z sektora nowoczesnych usług dla biznesu cechuje dynamiczny wzrost zatrudnienia. Według danych ABSL, od 2013 r. liczba osób pracujących w centrach outsourcingowych w Polsce wzrosła o 30%, a zdecydowana większość z tych firm planuje rozszerzyć zespół w najbliższych latach. Wraz z rozwojem sektora rośnie zapotrzebowanie na powierzchnię biurową. Firmy outsourcingowe są głównym motorem wzrostu popytu na powierzchnie biurowe na rynkach regionalnych. Szacuje się, że tylko w pierwszych trzech kwartałach 2015 r. wygenerowały ok. 50% popytu w miastach poza Warszawą”.

Jak wynika z najnowszego raportu Skanska, JLL i ABSL, centra BPO/SSC w niedługim czasie będą potrzebować nowej powierzchni biurowej w obecnych lub nowych lokalizacjach (w tym samym mieście lub poza nim), wraz z pozyskaniem nowych projektów i dynamicznym wzrostem zatrudnienia.  41% firm z sektora BPO/SSC planuje przeprowadzkę do nowego biura na przestrzeni kolejnych trzech lat. Na tę decyzję ma wpływ kilka czynników, takich jak brak możliwości ekspansji w ramach obecnego obiektu, chęć zmiany lokalizacji na lepszą czy standardu na wyższy.

Menedżerowie reprezentujący sektor BPO/SSC postrzegają biuro jako potencjalne narzędzie w osiągnięciu przewagi konkurencyjnej w procesie rekrutacji. 87% respondentów jest zdania, że nowoczesna przestrzeń zaprojektowana tak, aby sprzyjała efektywności pracy, może przekonać pracownika o wyborze pracodawcy, który takie biuro oferuje.

Pracodawcy przykładają szczególną uwagę do lokalizacji biura, dostępności komunikacji publicznej, kosztów najmu i wysokiego standardu technicznego budynku. Lokalizacja może, ale nie musi być centralna, jako że liczy się dobry i sprawny dojazd.

 

PHN kupuję gdański biurowiec Alchemia II

alchemia1Biurowiec Alchemia II w Gdańsku  dołączy do portfela nieruchomości Grupy Polskiego Holdingu Nieruchomości S.A. w 2016 r.

Drugi etap tej nieruchomości komercyjnej został oddany do użytku w październiku 2015 r. i dostarczył ponad 25 tys. mkw. powierzchni najmu brutto. Składa się z dwóch części – sześcio- i ośmiopiętrowej, połączonych wspólną czterokondygnacyjną podstawą, ale posiadających oddzielne recepcje.

Inwestycja została zrealizowana przez firmę deweloperską TORUS i zaprojektowana przez pracownię architektoniczną APA Wojciechowski.

 

Wynajmują kolejne biura w West House 1B

West-Forum-Archicom1000 mkw. – tyle dodatkowej powierzchni biurowej wynajęła firma Objectivity od dewelopera Archicom w biurowcu West House 1B we Wrocławiu. Zwiększa to łączną powierzchnię wynajmowaną przez informatyczną firmę do 6 tys. mkw.

Archicom jest jednych z kluczowych deweloperów nowoczesnej powierzchni biurowej we Wrocławiu. Grupa jako deweloper zrealizowała ok. 60 tys. mkw. powierzchni, czyli 10% całych wrocławskich zasobów. Obecnie w portfelu znajdują się biura o łącznej powierzchni 14 tys. mkw.

Najnowsza inwestycja biurowa dewelopera to kompleks West Forum przy ul. Strzegomskiej, w ramach którego przewiduje się powstanie około 80 tys. mkw. powierzchni do wynajmu. Pierwszy z budynków – West House 1A – jest w całości wynajęty przez Sygnity. W pierwszym kwartale 2015 r. Archicom sprzedał drugi z biurowców– West House 1B – funduszowi GNT Ventures.

 

Ghelamco wybuduje biurowiec dla mBanku w Łodzi

Ghelamco_Przystanek mBank Ghelamco_Przystanek mBank_Przystanek mBank – tak będzie się nazywał nowy biurowiec w Łodzi, przeznaczony w całości na siedzibę dla mBanku. Nowa nieruchomość komercyjna  powstaje przy ulicy Kilińskiego 74 w Łodzi i zaoferuje łącznie ok. 24 000 m2 nowoczesnej powierzchni biurowej.  Najemca wprowadzi się  w III kwartale 2017 roku. Inwestorem oraz deweloperem projektu jest Ghelamco Poland.

Biurowiec będzie mieć sześć kondygnacji naziemnych i 25 metrów wysokości. Obiekt zostanie połączony z dwoma istniejącymi na tym terenie nieruchomościami zabytkowymi: pałacykiem  oraz oficyną, które zostaną harmonijnie włączone do projektu. Obiekt będzie miał podziemny parking na 180 miejsc.

Teren wokół inwestycji zostanie starannie zaaranżowany, wypełniony zielenią i elementami małej architektury, co stworzy atrakcyjną przestrzeń dla pracowników banku.

Poznański rynek biurowy ma się dobrze

Anna Trębicka, Senior Property Negotiator, CBREUtrzymuje się dobra koniunktura na poznańskim rynku biur.  W pierwszych trzech kwartałach 2015 roku w Poznaniu wynajęte zostało ponad 47 tys. mkw. powierzchni biurowej. Jest to czwarty wynik wśród polskich miast regionalnych.

Stolica Wielkopolski cieszy się szczególnym zainteresowaniem firm  z sektora BPO/SSC.  Potwierdzeniem tego jest wybranie przez firmę OSRAM budynku PGK Centrum II na swoje centrum usług wspólnych na powierzchni 1200 mkw. oraz wybór budynku Globis przez firmę A.Schulman.

Anna Trębicka, Senior Property Negotiator, Dział Powierzchni Biurowych CBRE, komentuje:„Dynamiczny rozwój branży BPO/SSC, który obserwujemy od kilku kwartałów generuje znaczną ilość najemców powierzchni biurowej. Firmy te poszukują powierzchni wysokiej jakości w miastach, które charakteryzują się wykształconą i relatywnie młodą kadrą pracowniczą. Dotychczas wśród rynków regionalnych największą popularnością cieszył się Kraków, Wrocław oraz Trójmiasto, zmiana nastąpiła w tym roku i możemy mówić o Poznaniu jako o wschodzącej gwieździe sektora BPO/SSC. W kolejnych kwartałach spodziewamy się zwiększenia ilości opcji najmu, co dodatkowo podniesie atrakcyjność i konkurencyjność miasta.”

Centrum handlowe Sfera w Bielsko – Białej zmieniło właściciela

sfera_photoCentrum handlowe Sfera w Bielsku – Białej o powierzchni 61900 mkw. zostało kupione przez firmę  CBRE Global Investors.

Centrum Handlowe Sfera to obiekt wielofunkcyjny zlokalizowany w centrum Bielska-Białej,  w pobliżu dworca PKP. Wśród najemców galerii znalazły się międzynarodowe marki odzieżowe, takie jak H&M, C&A, New Yorker, KappAhl, Zara, Massimo Dutti, Bershka, Pull & Bear i Stradivarius. Odwiedzający centrum handlowe Sfera mogą także skorzystać z 7-salowego multipleksu Helios oraz kręgielni. Obiekt oferuje także 2427 mkw. biuir.  Powstał tu również hotel Qubus oferujący 122 pokoje oraz parkingi na 2068 samochodów.

CBRE Global Investors jest wiodącą firmą świadczącą usługi zarządzania inwestycjami na rynku nieruchomości handlowych w regionie EMEA.

Polski Holding Nieruchomości wybuduje hotel z biurami

PHNRusza inwestycja Polskiego Holdingu Nieruchomości przy ulicy Wilanowskiej w Warszawie. PHN podpisał dwie umowy z Global Hospitality Licensing („Marriott International”). Realizacja części hotelowej projektu zakłada połączenie dwóch marek międzynarodowej sieci hotelowej Marriott International – designerskiego konceptu MOXY z częścią apartamentową RESIDENCE INN.

Nowa nieruchomość komercyjna wyrośnie przy ulicy Wilanowkiej 372, obok centrum handlowego Galeria Mokotów. Budynek, który tam powstanie będzie miał w sumie 23 tys. mkw. ,  w tym część hotelowa zajmie ok. 13 tys. m.kw., a część biurowa  ok. 10 tys. m.kw.

Koncept hotelowy składający się z ok. 300 pokoi będzie połączeniem dwóch marek światowego operatora Marriott International: MOXY (ok. 200 pokoi) oraz RESIDENCE INN (ok. 100 pokoi). Zakończenie inwestycji planowane jest na przełomie 2019 i 2020 roku.

 

Wrocławskie biura mają się świetnie

Katarzyna_Krokosińska_1Po rekordowym roku 2014, popyt na biura we Wrocławiu nadal pozostaje bardzo wysoki. W pierwszych trzech kwartałach 2015 wynajęto 78 000 mkw. (wzrost o 36% r-d-r), a prognozy na koniec 2015 oraz 2016 są pozytywne. Takie wnioski płyną z danych JLL.

Wśród największych transakcji w tym roku znalazły się: nowa umowa Unit4 na 7 000 mkw. w Centrum Biurowym Globis, przednajem poufnego najemcy na 6 800 mkw. w Dominikańskim, odnowienie umowy najmu Nokii na 5 500 mkw. w Bema Plaza oraz nowa umowa 3M na 5 000 mkw. w Dubois 41.

Zasoby powierzchni biurowej we Wrocławiu sięgają 663 400 mkw. Dają miastu trzecie miejsce w Polsce pod względem wielkości rynku – po Warszawie i Krakowie. W I-III kw. 2015 r. oddano do użytku 65 500 mkw. biur, a na koniec roku wolumen ten może osiągnąć nawet 86 000 mkw. Największymi obiektami, które oddano do użytku w 2015 r. były Dominikański (35 600 mkw.), West Gate (16 000 mkw.) oraz Dubois 41 (6 800 mkw.).

Współczynnik pustostanów wynosi obecnie 8,8% (10,5% w 2014). Najwyższe czynsze transakcyjne kształtują obecnie się na poziomie od 14 do 14,5 euro za mkw. miesięczne. Średnie miesięczne stawki na mkw. wynoszą od 12 do 13 euro.

Katarzyna Krokosińska, Starszy Konsultant w Dziale Wynajmu Powierzchni Biurowych i Reprezentacji Najemcy, JLL, odpowiedzialna za rynek wrocławski, informuje: „Dynamiczny rozwój gospodarczy Wrocławia wspierany jest przez bardzo aktywny sektor nowoczesnych usług dla biznesu. Wrocław jest trzecim co wielkości w Polsce ośrodkiem firm BPO/SSC. Z danych ABSL wynika, że międzynarodowe centra usług dla biznesu z kapitałem zagranicznym zatrudniają w stolicy Dolnego Śląska ok. 23 700 specjalistów. Miasto znajduje się na liście najlepszych na świecie lokalizacji pod projekty outsourcingowe zajmując 62 pozycję w rankingu Tholons. Rozwój struktur firm już działających we Wrocławiu oraz wejścia nowych podmiotów generują zapotrzebowanie na nowe powierzchnie biurowe i sprzyjają dużej aktywności deweloperów”.

 

Biurowiec Dubois 41 we Wrocławiu sprzedany

dubois_41Biurowiec Dubois 41 we Wrocławiu sprzedany. Firma Nacarat sprzedała go  za kwotę 21 mln euro spółce Warburg-HIH Invest Real Estate GmbH, która nabyła ten obiekt w imieniu funduszu nieruchomościowego „Europa Select Immobilien Invest” . W transakcji sprzedającego reprezentowała Cushman & Wakefield.

Dubois 41 to 7-kondygnacyjny biurowiec klasy A, zlokalizowany na Śródmieściu, na nabrzeżu Odry.  Obiekt uzyskał certyfikat BREEAM. Budynek powstał w ramach inwestycji komercyjno-mieszkaniowej realizowanej przez firmę Nacarat Polska w modnej i rozwijającej się dzielnicy Nadodrze. Dubois 41 oferuje 8031 mkw. powierzchni biurowej i handlowej klasy A. Z kolei wysokiej jakości przestrzeń publiczna dodaje budynkowi miejskiego charakteru i zapewnia doskonałą widoczność. Biurowiec Dubois 41 został oddany do użytku w maju 2015 r. i w całości wynajęty amerykańskim firmom: 3M i Parker Hannifin. Pozostały średni okres obowiązywania umów najmu wynosi 6,1 lat.

 

Wyrośnie nowy biurowiec we Wrocławiu

Działka na której powstanie II etap osiedla. Widok z I etapuNowy biurowiec – to część realizacji drugiego etapu osiedla Tęczowy Raj przy ulicy Jeździeckiej. Inwestorem jest Budotex. Deweloper wybuduje dwa pięciopiętrowe budynki, a jeden z nich będzie obiektem biurowo-usługowym. Na jego ostatniej kondygnacji powstaną dodatkowo dwa 4-pokojowe mieszkania, do których przynależeć będą około 100-metrowe tarasy wybudowane na dachu.

Biurowiec będzie połączony z budynkami mieszkalnymi łącznikiem usługowym.

W I etapie inwestycji Budotex wybudował w sumie 50 mieszkań o powierzchni od 27 do 93 m kw.. Na parterze budynku powstały także trzy lokale usługowe. Po zakończeniu całej inwestycji Tęczowy Raj tworzyć będzie zespół trzech pięciopiętrowych budynków (w tym dwa mieszkalne i jeden biurowy) ustawionych równolegle względem siebie i prostopadle do ulicy Jeździeckiej.

W Europie rośnie popyt na biura

Mateusz_Polkowski

Najemcy są coraz bardziej aktywni na europejskim rynku biur – tak wynika z raportu JLL  „European Office Property Clock Q3 2015 ”.  W III kw. podpisano umowy najmu na ponad 3 mln mkw. To 29% wzrost rok do roku.

Czynsze na europejskim rynku biurowym wzrosły w III kw. o 1,2% względem kwartału poprzedzającego oraz 3,1% rok do roku. Ogólny wzrost generowany był przez największe rynki, takie jak Londyn i Paryż, jak również Barcelonę, Mediolan i Madryt. Aż o 10% kwartał do kwartału poszły w górę czynsze w Dublinie, czemu sprzyja bardzo ograniczona podaż dostępnej powierzchni biurowej w stolicy Irlandii. Stawki najmu spadły w Genewie i Sankt Petersburgu.

Mateusz Polkowski, Dyrektor w Dziale Badań Rynku i Doradztwa, JLL, informuje: „Czynsze na warszawskim rynku biurowym pozostały stabilne w III kw. Nadal jednak koszt wynajmu w Warszawie jest wyższy niż w innych stolicach państw regionu Europy Centralnej w przypadku biur zlokalizowanych w Centrum. Jednocześnie biura typu „prime” w Warszawie są tańsze nie tylko od tych zlokalizowanych w głównych europejskich ośrodkach biznesowych jak Londyn, Genewa, Zurych czy Moskwa, ale również w Kijowie czy Helsinkach”.

Z badań JLL wynika, że czynsze w Warszawie są pod presją zniżkową. Najwyższe miesięczne czynsze transakcyjne w Centrum Warszawy wahają się od 21 do 23,5 euro za mkw., a poza Centrum od 11 do 18 euro za mkw.

Presja na zniżki ma aktualnie odzwierciedlenie głównie w stawkach efektywnych, które są średnio 15-20% niższe od stawek transakcyjnych, a w przypadku kluczowych najemców różnica ta może być jeszcze większa.

W III kw. 2015 r. na europejskim rynku biurowym podpisano umowy najmu na ponad 3 mln mkw. (wzrost o 29% r-d-r). Do tak dobrego wyniku przyczynił się Lyon, w którym aktywność najemców zwiększyła się o 142% r-d-r., Paryż (39% wzrost), czy główne niemieckie rynki (z wyjątkiem Hamburga). Spektakularny skok popytu r-d-r odnotowała Barcelona (135%) i Madryt (74%).

Jeśli chodzi o Warszawę od początku roku do końca III kw. na stołecznym rynku biurowym zawarto umowy najmu na łącznie 612 800 mkw. Niewątpliwie rok 2015 będzie rekordowy pod kątem popytu zarówno w Warszawie, jak i na rynkach regionalnych”.

Mocny popyt oraz spadek aktywności deweloperów przyczyniły się do spadku poziomu pustostanów na europejskim rynku biurowym –na koniec III kw. 9,1% zasobów biurowych pozostawało bez najemcy.

21 tys. mkw. biur w Emparku wynajęte

Immofinanz - Warschau -  Empark Overview21 tys. mkw. – tyle powierzchni biurowych wynajął nowy właściciel biurowca  EMPARK Mokotów Business Park – austriacki inwestor i deweloper IMMOFINANZ.

 Największe nowe kontrakty dotyczą firmy Antalis tj. wiodącego dystrybutora papieru, systemów opakowaniowych oraz tworzyw sztucznych służących do komunikacji wizualnej – prawie 1.900 m kw.(budynek Taurus),a także z firmy reprezentującej sektor finansowy Rapid Finance – ponad 1.200 m kw. (budynek Sirius).

Wśród nowych najemców EMPARK Mokotów Business Park znaleźli się także: Controlexpert Polska – firma wspierająca procesy likwidacyjne szkód komunikacyjnych (budynek Orion), a także jeden z największych na świecie producentów świec, świeczników oraz akcesoriów do dekoracji wnętrz – Party Lite (budynek Mars).

Spośród firm aktualnie obecnych w EMPARK Mokotów Business Park, które przedłużyły w ostatnim czasie swoje umowy najmu na kolejne lata wymienić należy w pierwszej kolejności spółkę SITEL, która jest jednym z globalnych liderów na rynku outsourcingu obsługi klienta i– ponad 5.000 m kw. (budynek Mars) oraz SAP, tj. lidera rynku aplikacji biznesowych – ponad 2.500 m kw. (budynek Taurus).

Pozostałe kontrakty stanowiące przedłużenie aktualnych umów najmu w EMPARK-u EMPARK Mokotów Business Park ma dziewięć budynków,  łącznie ok. 117.000 mkw. powierzchni.

Capital Park wynajął 20 tys. mkw. biur od początku roku

20 tys. metrów kwadratowych wynajętych biur – tyle udało się wynająć Capital Park od początku roku. Deweloper podsumował III kw. 2015. Jeśli chodzi o inwestycje – grupa w tym okresie oddała do użytku wielofunkcyjny projekt Royal Wilanów. Jednocześnie prowadzone są prace związane z przebudową centrum handlowego ETC w Gdańsku oraz budową biurowca Topos w Krakowie. Także w tym czasie nowi najemcy wprowadzili się do budynków Eurocentrum.

W ciągu dziewięciu miesięcy tego roku przychody operacyjne Grupy znacznie wzrosły do poziomu 55 192 tys. zł. Dla porównania w tym samym okresie roku ubiegłego przychody operacyjne wynosiły 37 575 tys. zł. Wzrost ten spowodowany jest m.in. dynamiczną komercjalizacją projektów Eurocentrum Office Complex i Royal Wilanów.

Wśród obiektów wielofunkcyjnych wysokim zainteresowaniem najemców cieszy się projekt rewitalizacji dawnej fabryki Norblin w Warszawie. We wrześniu Grupa Capital Park zakomunikowała, że znajdzie się tam pierwszy w Polsce Sportowy Dom Towarowy, który zajmie powierzchnie 1 700 mkw.

– Od stycznia 2015 wynajęliśmy dokładnie 20 100 mkw. nowej powierzchni biurowej. Niezwykle istotnym wydarzeniem w działalności naszej Grupy było otwarcie w sierpniu bieżącego roku nowoczesnego, wielofunkcyjnego projektu Royal Wilanów. Obecnie stopień komercjalizacji części biurowej Royal Wilanów wynosi 67 proc., a części handlowej 89 proc., przy czym cały czas prowadzimy zaawansowane rozmowy z kolejnymi chętnymi najemcami i już niebawem będziemy informować o nowych podpisanych umowach. Cały czas konsekwentnie i dynamicznie prowadzona jest także komercjalizacja naszego projektu związanego z rewitalizacją dawnej fabryki Norblin w Warszawie – mówił podczas prezentacji Marcin Juszczyk, członek zarządu, dyrektor inwestycyjny Grupy Capital Park.

Kolejny flagowy projekt Grupy – Eurocentrum Office Complex – wzbogacił się w trzecim kwartale o umowę najmu z spółką Polskie Sieci Energetyczne, która wprowadzi się do budynku Delta na początku przyszłego roku.

Z początkiem lipca rozpoczęła się przebudowa centrum handlowego ETC Gdańsk. Generalnym wykonawcą prac, które zakończą się na koniec pierwszego kwartału 2016 roku, jest firma Budimex.

Wśród projektów biurowych Grupy w trakcie realizacji jest krakowski Topos. Pierwszy najemca – PKO Bank Polski, zajmie 245 z 550 mkw. powierzchni oferowanych przez tę kameralna inwestycję, której zakończenie planowane jest na I kwartał 2016 roku.

AMS w biurowcach Alchemia w Gdańsku

alchemia_gdansk_widok_ogolnyAlexander Mann Solutions, firma zajmująca się procesami rekrutacyjnymi, to nowy najemca w biurowcu Alchemia, gdzie   otworzył Globalne Centrum Usług . Nowe biuro zajmie 2800 mkw., a pracę docelowo znajdzie w nim około 300 osób.

W maju Alexander Mann Solutions otworzył w Gdańsku oddział regionalny wspierający firmę w zakresie rekrutacji oraz pozyskiwania kandydatów. Sześć miesięcy działalności pokazało, że trójmiejski rynek pracy posiada potencjał umożliwiający firmie planowany rozwój i dostęp do wykwalifikowanej kadry.

Centrum firmy AMS mieścić się będzie na 8 i 9 piętrze wieży biurowej Ferrum drugiego etapu Alchemii.

– Umowa najmu podpisana z firmą Alexander Mann Solutions jest kolejnym potwierdzeniem atrakcyjności Alchemii, jako inwestycji, ale także ogromnego potencjału naszego regionu do lokowania tutaj biznesu. Transakcja ta oznacza również, że część biurowa drugiego etapu Alchemii została w całości wynajęta. Nasze wysiłki skupiamy teraz na kolejnym, trzecim już etapie inwestycji – mówi Maciej Brożek, Dyrektor ds. Komercjalizacji w firmie Torus.

 

Inwestor OVO Wrocław doradza kupno biur

OVO_wizualizacjaNa rynku biur dominują  oferty najmu. Tylko około 10 proc. dotyczy sprzedaży. Czy inwestorzy powinni wynajmować powierzchnie, czy je sobie kupić? Oprócz kwestii finansowych wiele zależy od modelu rozwoju firmy.

Kupno biura oznacza  znaczny jednorazowy wydatek lub konieczność spłacania kredytu.  Z kolei w przypadku najmu musimy się liczyć z comiesięcznym czynszem, zwykle wysokim  w przypadku najciekawszych lokalizacji. Który wariant jest najbardziej opłacalny? Inwestorzy OVO Wrocław przygotowali analizę finansową, przy założeniu, że chodzi o biura klasy A+ o powierzchni 140 mkw., w okresie 10 lat.

Zalety wynajmu

  • Większa elastyczność
  • Więcej środków na rozwój firmy
  • Brak odpowiedzialności za utrzymanie powierzchni

Zalety kupna

  • Niezależność od właściciela
  • Pełna swoboda w aranżacji
  • Możliwość odzyskania zainwestowanych środków
  • Wzmocnienie wizerunku

Kiedy biuro wzmacnia firmę

W przypadku niektórych branż i profesji niebagatelne znaczenie ma lokalizacja biura. Na przykład prestiżowy adres w dłuższej perspektywie wzmacnia wizerunek firmy, budując poczucie stabilności i zaufania. Dzięki temu partnerzy oraz klienci biznesowi postrzegają jej rynkową pozycję jako mocno ugruntowaną. Wszystko to wartości nie do przecenienia w biznesie. Kto szuka tego rodzaju biur?

Przede wszystkim kancelarie prawne, firmy z branży finansowej, usług medycznych, a także IT  i multimediów oraz reklamy. Przy czym oprócz najwyższego standardu i najlepszej lokalizacji biorą pod uwagę także wartość otoczenia oraz dodatkowe usługi. Takie firmy mają sprecyzowane potrzeby – mówi Ewa Omasta, manager ds. sprzedaży i marketingu OVO Wrocław, inwestycji oferującej m.in. luksusowe biura.

Biura w OVO, wielofunkcyjnym obiekcie w centrum stolicy Dolnego Śląska, oferują m.in. 24-godzinny dostęp, wejście przez osobną klatkę schodową, prestiżowe lobby, sale centrum konferencyjnego, jak również dostęp do usług hotelu DoubleTree by Hilton i innych części budynku, w tym możliwość korzystania z basenu czy fitness clubu.

Czy biuro tego rodzaju lepiej kupić czy wynająć? – Warto wziąć pod uwagę, że pięciogwiazdkowe powierzchnie biurowe nie zawsze są dostępne od zaraz. Nieraz trzeba na nie czekać przez dłuższy czas. Tym bardziej, że na rynku zdecydowanie dominują oferty biur na wynajem. W sumie tylko ok. 10% to powierzchnie na sprzedaż. Dlatego w przypadku biur najwyższej klasy, jeśli mamy taką możliwość, to lepiej zdecydować się na kupno – mówi Krzysztof Jabłoński z Iglica Nieruchomości.

Dobrze to policzmy

Wzięliśmy pod uwagę wszystkie najważniejsze czynniki, w tym oprocentowanie kredytu na kupno, wysokość czynszu, inflację, kwestie podatkowe, a nawet koszt wyposażenia. Przyjęliśmy ostrożne wartości bazowe, ale z analizy wynika, że zdecydowanie korzystniejsze jest kupno biura niż jego wynajem – mówi Sylwester Roszewski, dyrektor finansowy w spółce Wings Properties.

Różnica pomiędzy kosztami wynajmu, a kupna i następnie sprzedaży, to aż 751 tys. zł. Po sprzedaży biura po 10 latach całkowity koszt wyniósł jedynie 152 tys. zł.

Kupno tego rodzaju biura można potraktować jak inwestycję długofalową. Podaż powierzchni poza centrum stale będzie rosła, natomiast naprawdę dobrych lokalizacji, a do tego ze świetną dostępnością komunikacyjną, jest niewiele – dodaje Krzysztof Jabłoński.

Rekordowy rok na rynku biur w Warszawie

lipka_katarzyna_prasa_1Rok 2015 będzie rekordowym na rynku biurowym w Warszawie. Tak wynika z najnowszego raportu  Cushman & Wakefield pt. „Property Times: Rosnąca aktywność najemców” . Tylko w trzecim kwartale br. wolumen transakcji najmu osiągnął 222 000 m kw. W minionym kwartale po raz pierwszy od 2011 roku spadła również stopa pustostanów.

 

Wyniki za III kw. 2015  to wartość równa wielkości popytu z poprzedniego kwartału i większa o 36% od wolumenu transakcji najmu z analogicznego okresu 2014 r. Ze względu na tak wysokie zainteresowanie najemców rok 2015 jest już rekordowym pod względem popytu brutto, który osiągnął wartość 613 000 m kw., co równa się wielkości odnotowanej w całym 2014 r.

Największymi umowami najmu podpisanymi w ciągu pierwszych trzech kwartałów 2015 r. były: pre-let 21 000 m kw. zawarty przez firmę Samsung w kompleksie Warsaw Spire, najem 17 500 m kw. przez PZU w Konstruktorska Business Center oraz EY – renegocjacja 13 500 m kw. w Rondo 1.

Zgodnie z prognozami łączny wolumen transakcji najmu dla całego 2015 r. może osiągnąć nawet 800 000 m kw. Będzie to najwyższa wartość notowana do tej pory na rynku warszawskim.

Jak podkreślają eksperci C&W –  silny popyt przełożył się na spadek stopy pustostanów w Warszawie, która w trzecim kwartale br. wyniosła 12,9% (w porównaniu do wartości 14,1% notowanej w poprzednim kwartale). To najniższa wartość od początku 2014 r i pierwszy kwartalny spadek odnotowany od 2011 r.

Oprócz mocnego popytu deweloperzy cały czas dużo budują.  W pierwszych trzech kwartałach 2015 r. pozwolenie na użytkowanie otrzymały projekty biurowe o łącznej powierzchni wynoszącej blisko 240 000 m kw. z czego aż 90 000 m kw. dostarczono w samym trzecim kwartale 2015 r. Są to biura zlokalizowane w czterech budynkach, w tym w Royal Wilanów (29 800 m kw.) i Domaniewska Office Hub (27 000 m kw.)

– Mimo rekordowej wielkości popytu odnotowanego w ciągu pierwszych trzech kwartałów 2015 r. i spadku współczynnika pustostanów, rynek biurowy w Warszawie nadal pozostaje „rynkiem najemcy”, co oznacza, że to firmy najmujące powierzchnie znajdują się na uprzywilejowanej pozycji negocjacyjnej. Taki trend utrzyma się również w 2016 roku, co może doprowadzić do presji na stawki czynszu, zwłaszcza w starszych budynkach  – komentuje Katarzyna Lipka, Associate Director z działu Doradztwa i Badań Rynkowych firmy Cushman & Wakefield

PKP jest właścicielem 100 tysięcy nieruchomości

pkpPKP to obecnie jeden z największych posiadaczy nieruchomości w naszym kraju. Chodzi o tereny inwestycyjne, grunty i budynki zlokalizowane w pobliżu dworców. Inwestorzy wykazują zainteresowanie m.in. z powodu często dobrych lokalizacji. Łączą funkcję biurowe lub handlowe z komunikacyjnymi, dlatego posiadane przez PKP tereny cieszą się zainteresowaniem deweloperów.

Spółka Xcity Investment, która zajmuje się projektami deweloperskimi PKP, chce ich zrealizować ponad 40 do 2018 roku. Obecnie realizuje  siedem projektów, a kolejne są na etapie rokowań. Inwestycje, nad którymi pracuje – o łącznej powierzchni ponad 400 ha, będą prowadzone zarówno w dużych miastach, jak Warszawa i Katowice, jak i w mniejszych – Elbląg, Kłodzko, Koło, Koszalin, Bielsko-Białą czy Skarżysko-Kamienna.

Koleje są właścicielami 100 tys. nieruchomości w Polsce. Takich terenów w centrach miast poszukują deweloperzy na powierzchnie biurowe i handlowe.

 

Regus planuje ekspansję na rynku biur

Regus – firma, która dostarcza elastyczne miejsca pracy – umeblowane biura i miejsca coworkingowe  – planuje dynamiczny rozwój na polskim rynku. W ciągu najbliższych trzech lat uruchomi ponad 100 nowych centrów biznesowych w Polsce, zarówno w głównych aglomeracjach, jak i w mniejszych miastach. Już w przyszłym roku ma się pojawić kilkadziesiąt nowych lokalizacji, zarówno w Warszawie, jak i innych miastach w Polsce.

Jarosław Kwiecień, Konsultant w Dziale Reprezentacji Najemcy, JLL,kierujący projektem w Polsce, dodaje: „Ambitny plan rozwoju przedstawiony przez Regus to bardzo ciekawe wyzwanie biznesowe. Jesteśmy przekonani, że doświadczenie JLL na rynku biurowym w Polsce pozwoli na sprawną realizację założeń w krótkim terminie i przyczyni się do sukcesu strategii ekspansji założonej przez Regus.

Regus  wynajmuje sale konferencyjne, powierzchnie biurowe, biura wirtualne, tzw. salony biznesowe itd.  Dysponuje 2 300 lokalizacjami w 850 miastach na całym świecie i planuje dalszy, bardzo dynamiczny, globalny wzrost w najbliższych latach.

Rynek biurowy w III kw. 2015 – podsumowanie CI

Paweł_Skałba_Colliers_comRynek biurowy podlega dynamicznym zmianom. Wszystko dzięki wysokiej podaży i dużemu współczynnikowi pustostanów – podkreślają eksperci Colliers International w podsumowaniu za III kw. 2015.

—  Znaczną część podpisanych umów stanowią relokacje. Wybór nowego biura nierzadko związany jest ze zmianą zagospodarowania przestrzeni biurowej oraz wdrożeniem nowego podejścia do środowiska pracy tzw. „workplacesolutions” – wielu naszych klientów jest na etapie wprowadzania lub planowania tej koncepcji. Ponadto, niektóre z firm w procesie relokacji decydują się na konsolidację, co bezpośrednio wiąże się z optymalizacją kosztów — mówi Paweł Skałba, partner i dyrektor Działu Powierzchni Biurowych Colliers International.

Wyniki Colliers za III kw. 2015 to wynajęte 55 tys. mkw. powierzchni biurowej w Warszawie oraz miastach regionalnych. Na Warszawę przypadło ponad 34 tys. mkw. Do największych kontraktów na rynku warszawskim,  należą umowy najmu podpisane przez: Gaz System (9 500 mkw. w Cristal Park), Samsung(4 829 mkw. w Park Postępu 14), firmę z branży budowlanej (blisko 4 000 mkw.) oraz K2 Internet(3 200 mkw. w Platinium Business Park).

Wśród miast regionalnych najwięcej powierzchni wynajęto z udziałem Colliers w Poznaniu (13 500 mkw. w 5 transakcjach). Wśród innych umów najmu na rynkach regionalnych warto wymienić: BZWBK w Poznaniu (11 500 mkw.), umowa najmu firmy produkcyjnej z branży spożywczej w Łodzi (blisko 3 000 mkw.), Orlen Oil w Krakowie (1 800 mkw.) oraz PWC w Trójmieście (1 220 mkw.).

 

 

Ponad milion mkw. wynajętych biur od początku roku

Karol_PatynowskiPonad milion mkw. wynajętych  powierzchni biurowych od stycznia 2015. Taki jest wynik firmy JLL.  jest to ponad 340 000 mkw. więcej niż w analogicznym okresie zeszłego roku i 280 000 mkw. więcej niż w roku 2013.

Udało się pobić kolejne rekordy wielkości transakcji  22 000 mkw. wynajęte przez firmę prowadzącą działalność badawczo-rozwojową w Warsaw Spire (historycznie największy kontrakt w biurowym centrum Warszawy) czy 26 000 mkw., które wynajęła firma z sektora nowoczesnych usług dla biznesu w Krakowie (historycznie największa umowa najmu zawarta poza Warszawą). W obu tych transakcjach doradzała firma JLL.

Karol Patynowski, Dyrektor w Dziale Reprezentacji Najemcy, JLL, komentuje: „Tradycyjnie czwarty kwartał jest bardzo pracowity na rynku powierzchni biurowych. Ze względu na nowe budżety wiele firm musi podjąć decyzję do końca roku. Dostępność dużych powierzchni od zaraz jest bardzo ograniczona – trudno znaleźć takie biura w Warszawie (np. 10 000 mkw.), a w ścisłym centrum trudno pozyskać powierzchnię powyżej 5 000 mkw. w budynkach o wysokiej specyfikacji technicznej. W regionach sytuacja jest podobna – niełatwo zlokalizować powierzchnię w sensownej konfiguracji (czyli np. na sąsiadujących piętrach) i wielkości około 3 000 mkw.”

 

Outsourcing nakręca popyt na biura

Panorama of Cracow, Poland, with Wawel castle, Vistula river and twoi bridges in autumn. Aerial view from the balloon at sunset.

Panorama of Cracow, Poland, with Wawel castle, Vistula river and twoi bridges in autumn. Aerial view from the balloon at sunset.

Outsourcing to najdynamiczniej rozwijający się segment polskiej gospodarki. W najbliższym czasie przewiduje się jego wzrost na poziomie 15-20 proc. W branży zatrudnionych jest już ponad 150 tys. osób w największych miastach w kraju.

To właśnie branża BPO/SSC, która niezwykle dynamicznie rozwija się w naszym kraju, pociąga za sobą widoczny wzrost popytu na biura. Sektor jest największym najemcą biur w miastach regionalnych, w których jak wynika z danych firmy doradczej Walter Herz, w pierwszej połowie bieżącego roku odnotowany został rekordowy popyt na powierzchnię biurową.

– W Krakowie, głównym ośrodku outsourcingu w Polsce, do połowy roku wynajęta została powierzchnia stanowiąca większość wolumenu najmu odnotowanego w całym 2014 roku. Należy przy tym zaznaczyć, że stolica Małopolski może się pochwalić najniższym odsetkiem wolnej powierzchni biurowej spośród dużych miast. Z kolei w Poznaniu w pierwszym półroczu br. wynajęte zostało więcej biur niż w całym roku ubiegłym – zwraca uwagę Bartłomiej Zagrodnik, prezes zarządu Walter Herz.

Z raportu Walter Herz wynika, że centra BPO/SSC największe zapotrzebowanie na powierzchnię biurową zgłaszają w Krakowie, Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu, Trójmieście i aglomeracji katowickiej.

 

 

 

 

Regionalne rynki biurowe idą jak burza

fibakiewicz_malgorzataRegionalne rynki biurowe w Polsce rozwijają się bardzo dynamicznie – tak wynika z  najnowszego raportu BNP Paribas Real Estate Poland „Rynek powierzchni biurowych w Polsce, I połowa 2015”

Łączna podaż w analizowanych miastach (główne: Kraków, Wrocław, Trójmiasto, Poznań, Katowice, Łódź, Szczecin, oraz rozwojowe: Lublin, Kielce, Olsztyn, Bydgoszcz, Białystok, Rzeszów, Opole, Radom) wyniosła 3,6 mln m kw., z czego 87% należy do głównych miast regionalnych.

Główną siłą napędową pozostają sektory: BPO (business proces outsourcing), SSC (shared service centres) oraz ICT (information, communication, technology) oraz R&D (research& development).

Poza stolicą pod  względem wielkości zasobów, na pozycji lidera  pozostał Kraków, powierzchnią biurową na poziomie 740 tys. m kw. Kolejne miejsca zajęły Wrocław i Trójmiasto, z łączną powierzchnią biurową na poziomie odpowiednio 633 tys. i 525 tys. m kw.

Czynsze w biurowcach pozostają stabilne – w granicach 14-16 euro za m kw./mies. za najlepsze powierzchnie i 10-13 euro za średniej klasy biura.  Eksperci podkreślają, że w związku z dużą podażą zaostrzy się konkurencja wśród właścicieli biurowców. W ciągu kolejnych kwartałów najemcy mogą liczyć na obniżenie efektywnych stawek czynszu.

– Przyglądamy się sytuacji na rozwojowych rynkach biurowych, wśród których w czołówce pod względem całkowitej podaży znajdują się Lublin i Kielce, z wynikami 140 tys. i 100 tys. m kw. oraz kolejnymi projektami w budowie, które powiększą zasoby odpowiednio o 40 tys. m kw. i 32. tys. m kw. W pozostałych miastach objętych badaniem: Olsztynie, Bydgoszczy, Toruniu, Białymstoku, Rzeszowie, Opolu i Radomiu zauważamy niewielkie wahania popytu, co skutkuje stabilnym poziomem stawek czynszu i stopy pustostanów.” – podsumowuje Małgorzata Fibakiewicz, Dyrektor, Dział Powierzchni Biurowych, BNP Paribas Real Estate Poland.

 

BZ WBK w biurowcach Business Garden Poznań

© Piotr Krajewski http://pkrajewski.pl

BZ WBK – to nowy najemca w biurowcach Business Garden Poznań. Umowa dotyczy wynajmu 11,5 tys. mkw. Nowy najemca rozlokowany będzie w dwóch budynkach, z czterech, które składają się na cały kompleks.

Business Garden to kompleks biurowy zlokalizowany na skrzyżowaniu ulic Marcelińskiej i Bułgarskiej na poznańskim Marcelinie. Docelowo będzie obejmował dziewięć budynków o łącznej, planowanej powierzchni 80000 m2. Oddany na początku tego roku pierwszy etap inwestycji dostarczył na rynek 42000 m2 nowoczesnej powierzchni biurowej. Wszystkie cztery budynki otrzymały certyfikat LEED Platinum.

Inwestorem kompleksu jest Vastint. Podobne kompleksy powstają w Warszawie i Wrocławiu.

 

ECI pozostaje w biurach New City

New City(1)ECI S.A. pozostaje w kompleksie biurowym New City. Obiekt zlokalizowany jest przy ulicy Marynarskiej 15 w Warszawie.  Firma ECI S.A.  była deweloperem kompleksu New City.

New City to  kompleks biurowy złożony z dwóch biurowców,o łącznej powierzchni ponad 44 000 mkw.. Oferuje też lokale handlowo-usługowe na parterze, 1 225 miejsc parkingowych w trzypoziomowym garażu podziemnym oraz ponad 70 naziemnych miejsc parkingowych dla gości. New City posiada prestiżowy certyfikat ekologiczny BREEAM In-Use na poziomie „Excellent”. Właścicielem New City od 2013 roku jest Hines.

Biuro Edgewell Personal Care po aranżacji

3Biuro spółki Edgwell Personal Care w biurowcu przy ul. Domaniewskiej 45 w Warszawie doczekało się nowej aranżacji. Za aranżację wnętrz siedziby odpowiedzialna jest firma CBRE, system oznaczeń wykonała Grupa Advertis.

Biuro ma 580 mkw. – Proces projektowy odbywał się etapowo. Efekt jest wypadkową potrzeb klienta, wizji architekta oraz korporacyjnych wytycznych brandingowych– mówi Anna Tokarz, projektant CBRE. Dobór wyposażenia wnętrz poprzedziły wizyty w showroomach i poszukiwania sprawdzonych rozwiązań w oparciu o najnowsze trendy.

System identyfikacji wizualnej wdrożony przez Grupę Advertis obejmował reprezentacyjną strefę recepcji z podświetlanym logotypem, oznakowanie sal konferencyjnych, tabliczki przydrzwiowe z satynowej pleksi oraz fototapety pokrywające ściany i szyby.

 

 

Rynek biur w Europie – popyt w górę

Rynek najmu biur w Europie ma się ciągle bardzo dobrze i puki co jest odporny na makroekonomiczne kryzysy – jak np. grecki. Tak wynika z raportu JLL „European Office PropertyClock Q2 2015”.

Czynsze

Europejski indeks czynszów zanotował ogólny wzrost o 0,5% kw.-do-kw. Z analizowanych 24 rynków w Europie, siedem zarejestrowało wyższe stawki – w tym 5,7% w Barcelonie, 4,5% w Berlinie,1,4% we Frankfurcie i 1,5% w Monachium. Stawki obniżyły się na rynku biurowym w Paryżu (-1,4% w centrum) i Warszawie (-2,1%).

Warszawa to jedna z lokalizacji, w których czynsze znajdują się pod presją zniżkową. Najwyższe miesięczne czynsze transakcyjne w Centrum stolicy Polski wahają się od 21 do 23,5 euro za mkw., a poza Centrum od 11 do 18 euro za mkw.

Popyt

W II kw. 2015 r. na europejskim rynku biurowym podpisano umowy najmu na ponad 2,8 mln mkw. (wzrost o 2% rok do roku). Słabszą aktywność najemców r-d-r zarejestrowano m.in. w Paryżu, Lyonie, Brukseli, Mediolanie i Madrycie. Z kolei rynki niemieckie nabrały tempa – dotyczy to szczególnie Berlina i Hamburga. Popyt wzrósł również w Londynie i Barcelonie.

 

 

Starsze biurowce walczą o przetrwanie

cuprum_square

Cuprum Square – nowa inwestycja w miejsce biurowca Cuprum – Wrocław

Budynki biurowe z lat 90’ lub starsze są łakomym kąskiem dla inwestorów. Przede wszystkim dlatego, że dają dostęp do dobrych lokalizacji w centrach miast. Nieruchomości tego typu w większości są skazane na wyburzenie pod nowe inwestycje, niektóre – nieco nowsze obiekty – czasem są modernizowane.

Jeden z najnowszych przykładów to – wyburzony kilka miesięcy temu – biurowiec Cuprum we Wrocławiu. Kilkudziesięcioletni obiekt o świetnej lokalizacji został zrównany z ziemią. W jego miejsce W jego miejscu powstanie Cuprum Square składające się z dwóch niezależnych od siebie obiektów. Gmach „A” o powierzchni ponad 10 tys. m kw. oraz „B” o powierzchni ponad 20 tys. m kw. Będą miały odpowiednio 7 i 8 kondygnacji.

Projektów przebudowy starszych biurowców również jest coraz więcej – można tu wskazać choćby sztandarową inwestycję na placu Trzech Krzyży w Warszawie, czyli biurowiec Ethos – przebudowany Holland Park – obiekt postawiony w 1998 roku. Nowy Ethos ma spełniać wymogi certyfikacji BREEAM, na poziomie Excellent.

Pozostając w Warszawie wskażmy również przykład biurowca przy ul. Kasprzaka na Woli (dawna siedziba Kredyt Banku), który powstał w latach 1995-96. Nowy właściciel – Yareal – jak wynika z doniesień medialnych zamierza obiekt wyburzyć, by w jego miejsce postawić nową nieruchomość komercyjną.

W Katowicach deweloper kupił jeden z najbardziej charakterystycznych obiektów biurowych w mieście i zarazem świetnie zlokalizowany – by go następnie rozebrać. Mowa o 18 piętrowym wieżowcu tuż obok Spodka – dawnej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych. Obiekt ten o powierzchni użytkowej 17 tys. mkw. został kupiony przez inwestora – TDJ Real Estate w cenie niecałych 30 mln zł, co oznacza, że cena metra kwadratowego wynosiła 1760 zł. Stawkę dla obiektu kilkudziesięcioletniego, z okresu PRL, w tym przypadku i tak można uznać za nieco wygórowaną – z pewnością była ona podyktowana atrakcyjnym terenem inwestycyjnym. Inna transakcja z rynku katowickiego – to najwyższy obiekt w tym mieście – wieżowiec Altus z 2003 roku, sprzedany w cenie 185 mln zł. W tym przypadku stawka za metr kwadratowy (61 tys. mkw. powierzchni użytkowej) wynosiła około 3000 zł. W Krakowie ostatnio wyburzenia doczekał się biurowiec „Ruchu” przy alei Pokoju. W jego miejsce inwestor – grupa Buma – postawi 36 metrowy obiekt komercyjny o powierzchni 18 tys. mkw.

Ile kosztują kilkunasto, kilkudziesięcioletnie biurowce?

W WGN przeciętne ceny ofertowe obiektów biurowych powstałych do 2000 roku wynoszą 2500 zł za metr. Starsze nieruchomości komercyjne tego typu – wybudowane jeszcze w PRL – są jednak dużo tańsze. Średnia cen ofertowych w tym przypadku to zaledwie około 1300 – 1500 zł. Stawki oczywiście są zróżnicowane w zależności od lokalizacji. W dużych miastach – zwłaszcza w centrach – będą one zdecydowanie wyższe. Przykładowo – obiekt biurowo – handlowy z lat 20’ minionego wieku zlokalizowany w ścisłym centrum Gdyni, po gruntownym remoncie (stan deweloperski) został wystawiony na sprzedaż w cenie ponad 7000 zł od metra kwadratowego. Budynek biurowy z tego samego okresu (1923) w Lesznie kosztuje już jednak tylko 1100 zł/ mkw.

Czy większość starszych biurowców czeka wyburzenie?

Pewne jest, że nieruchomości tego typu muszą dostosowywać się do coraz trudniejszych warunków i silnej konkurencji. Tylko w tym roku w całym kraju przybędzie ponad 800 tys. mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej. Obiekty z lat 90’ czy nawet z początki XXI wieku już są klasyfikowane w większości jako nieruchomości klasy B bądź nawet niższej.

Muszą więc rywalizować wysokością czynszów, elastycznością, otwartością na najemców i równocześnie – w miarę możliwości – modernizować się.

Jednak wbrew pozorom „strategii przetrwania” jest całkiem sporo. Niektóre starsze obiekty, dzięki zmianom infrastrukturalnym, zyskują nawet na znaczeniu, przez co stają się łakomym kąskiem dla deweloperów i mogą doczekać się modernizacji. Przykład to choćby warszawskie Powiśle czy Rondo Daszyńskiego. Nawet starsze nieruchomości położone przy drugiej linii metra są atrakcyjne dla najemców. Inny pomysł na starsze biurowce to zmiana przeznaczenia obiektu. Tak robi się m.in. w Wielkiej Brytanii, gdzie nieruchomości komercyjne tego typu przystosowuje się na funkcje mieszkaniowe bądź np. na hostele.

Z pewnością właściciele, operatorzy takich nieruchomości muszą – jeśli chcą przetrwać na trudnym rynku – przygotować strategię rozwoju, która będzie zakładała zarówno preferencyjną politykę w zakresie czynszów oraz plany modernizacyjne.

Marcin Moneta/ komercja24