Obawy przed rosnącym wkładem własnym i marżami kredytów oraz chęć skorzystania ze środków znowelizowanego MDM zrobiły swoje. Banki w ostatnim kwartale 2015 roku zanotowały świetne wyniki akcji kredytowej, które przełożyły się na bardzo dobry wynik całoroczny.
Z raportu Amron – Sarfin za IV kw. 2015 dla Związku Banków Polskich wynika, że w ciągu minionych 12 miesięcy banki udzieliły ponad 181 tysięcy kredytów o wartości ponad 39 mld zł. Jest to wzrost o 6,78% w ujęciu wartościowym i o 4,16% w ujęciu ilościowym w porównaniu do wyników roku 2014.
Zdaniem bankowców na tak świetne wyniki złożyły się przede wszystkim obawy klientów przed skutkami nałożenia dodatkowych obciążeń na sektor bankowy (konieczności zasilenia Bankowego Funduszu Gwarancyjnego i Funduszu Wsparcia Kredytowego, wprowadzenia ułatwień dla kredytobiorców walutowych czy pokrycia strat wynikających z upadłości SKOK-ów i SK Banku) oraz zapowiadanego wprowadzenia tzw. „podatku bankowego”. Dodatkowym stymulantem była oczywiście perspektywa wzrostu minimalnego wymaganego wkładu własnego kredytów do 15 proc. Popyt na mieszkania a tym samym akcję kredytową napędzał też znowelizowany program Mieszkanie dla Młodych, który po zmianach od września 2015 zaczął notować rekordowe wyniki.
Wzrost akcji kredytowej i wysoka koniunktura u deweloperów to również efekt ogólnej poprawy dostępności do nieruchomości i poprawy zdolności kredytowej Polaków. Dobrze obrazuje to Indeks Dostępności Mieszkaniowej. Jest to miara pokazująca kwartalne zmiany w dostępności mieszkania dla przykładowej rodziny składającej się z dwóch pracujących osób i dziecka starszego. Dzięki nieznacznemu spadkowi cen nieruchomości, nie rosnącym kosztom utrzymania i znacznemu wzrostowi zarobków (w IV kw. 2015 o ponad 4,6 proc.) ogólna wartość indeksu podskoczyła do ponad 201 punktów – co stanowi rekordowy wynik – największy w historii notowań (od 2007 roku),
Ile płaciliśmy za kredyty w ostatnim kwartale 2015? Przeciętna marża kredytu hipotecznego (w wysokości 300 tys. zł przy poziomie LtV 75%, udzielonego na okres 25 lat) w grudniu 2015 roku wyniosła 1,79%, co oznacza wzrost o 0,07 p.p. w odniesieniu do średniej marży notowanej we wrześniu ubiegłego roku. Rada Polityki Pieniężnej utrzymała stopy procentowe na dotychczasowym, najniższym w historii poziomie (stopa referencyjna NBP wynosi 1,50%), a WIBOR 3M pozostał na poziomie z września 2015 roku i w grudniu wyniósł 1,72% . Średnie oprocentowanie modelowego kredytu hipotecznego wzrosło o 0,05 p.p. w porównaniu do września 2015 roku i na koniec badanego kwartału wyniosło 3,49.
Wg raportu Amron Sarfin średnia wartość kredytu udzielonego w IV kw. 2015 wyniosła 213 tys. zł w złotówkach i 306 tys. w walutach obcych, co stanowi wzrost odpowiednio o niecały procent oraz o 6 proc. Najczęściej zadłużamy się na kwotę od 100 do 200 tys. zł (36,5 proc.) oraz od 200 do 300 tys. (niecałe 23 proc.). Kredytów o wartości powyżej 400 tys. były tylko nieco ponad 11 proc. Z tego najwyższych – powyżej miliona złotych – mniej niż pół proc.
Do najważniejszych wniosków płynących z raportu dla ZBP należy jednak zdecydowany wzrost kupujących mieszkania za gotówkę, lub z bardzo wysokim wkładem własnym. Eksperci nie mają wątpliwości, że przyczyna tkwi w zakupach inwestycyjnych podyktowanych dużą rentownością najmu (w Warszawie wynoszącą 6 proc.).
Udział kredytów ze wskaźnikiem LTV do 30 proc. względem roku 2014 wzrósł o 100 proc. (z 3,74 proc. do 7,46 proc.). Nieznacznie, ale jednak, spadł udział kredytów z najmniejszym wkładem, czyli o wskaźniku LTV powyżej 80 proc. W minionym roku wyniósł on nieco ponad 49 proc. – rok do roku spadł o 1 proc. natomiast można mówić o pewnym widocznym trendzie, bowiem spada on sukcesywnie od 2013 roku. Wszystko to potwierdza, że Polacy starając się o kredyt przynoszą do banków coraz więcej środków własnych.
Na koniec jeszcze kilka zdań o programie MDM, który pod koniec minionego roku odegrał kluczową rolę dla popytu i na mieszkania i na kredyty. Ostatni kwartał minionego roku był najlepszy dla MDM od początku jego funkcjonowania. zaakceptowano 15 146 wniosków o dopłatę, czyli o 8816 (131,8%) więcej w porównaniu do III kwartału 2015 roku. Łączna kwota dofinansowania w IV kwartale 2015 roku wyniosła 391,38 mln zł– o146,9% więcej niż w poprzednim kwartale.
Niestety wiele wskazuje, że świetnych wyników z 2015 roku nie uda się powtórzyć w roku obecnym – m.in. za sprawą MDM i kończących się środków. Na popyt na kredyty negatywny wpływ będzie miał też rosnący wkład i marże. Być może wyniki zdecydowanie poprawią się pod koniec roku, gdy spora część klientów przyspieszy decyzję zakupową, tak by zdążyć przez minimalnym wymaganym wkładem na poziomie 20 proc., jaki zacznie obowiązywać od stycznia 2017.
Marcin Moneta – komercja 24/ WGN
